Toegankelijkheid van gebouwen, een uitdaging voor de maatschappij

De belangstelling voor het begrip inclusieve architectuur is de afgelopen jaren aanzienlijk toegenomen. Het creëren van echt inclusieve openbare en privéruimtes door de toegang tot gebouwen en diensten veiliger, comfortabeler en vrijer te maken, is een echte uitdaging voor een moderne samenleving. En, in tegenstelling tot wat vaak wordt gedacht, heeft deze uitdaging niet alleen betrekking op mensen met beperkte mobiliteit, maar ook op kinderen, ouderen of zwangere vrouwen.

Een persoon die geen toegang heeft tot plaatsen, diensten, goederen, informatie, enz. en die niet de mogelijkheid heeft om er naartoe te gaan of er volledig gebruik van te maken, wordt per definitie uitgesloten van het sociale leven. Een omgeving toegankelijk maken betekent deze veiliger, comfortabeler en kwalitatief beter maken dan andere, zodat alle mensen (ook mensen met beperkte zintuiglijke of psychocognitieve vermogens) zich er zelfstandig en vrijwillig in kunnen bewegen. Het betekent ook deze omgeving eerlijker maken.

Dus als we het hebben over inclusieve architectuur en toegankelijkheid, dan hebben we het over het vermogen om de fysieke integriteit van bewoners te garanderen door middel van ontwerpen die hen in staat stellen om zonder beperkingen van de ruimte te genieten. Inclusieve architectuur is daarom gericht op het creëren van ruimtes die gebruikt kunnen worden door het grootste aantal mensen, ongeacht hun leeftijd, motorische of psychologische toestand.

Eind 2003 moesten alle lidstaten van de Europese Unie nationale wetgeving aannemen in overeenstemming met de Europese Richtlijn 2000/78 om een kader te creëren voor de bestrijding van discriminatie, in het bijzonder, maar niet uitsluitend, op grond van een handicap.

In België werden drie federale antidiscriminatiewetten aangenomen, maar het is de wet van 10 mei 2007 gericht op het bestrijden van bepaalde vormen van discriminatie die de kwestie van mobiliteit regelt. Deze verbiedt discriminatie op basis van: leeftijd, seksuele geaardheid, burgerlijke staat, geboorte, vermogen, religieuze of filosofische overtuiging, politieke overtuiging, vakbondsovertuiging, huidige of toekomstige gezondheidstoestand, handicap, fysieke of genetische eigenschap, sociale afkomst of taal. De wet vereist daarom dat er maatregelen worden genomen om iedereen dezelfde kansen te bieden. Een verminderde mobiliteit mag een persoon niet verhinderen om toegang te krijgen tot een plaats of dienst.

Daarom zijn er op het gebied van bouw wettelijke normen opgesteld voor de toegankelijkheid van openbare gebouwen, die bouwers moeten naleven, en heeft elke regio zijn eigen regelgeving.

De website "Toegankelijkheid publieke gebouwen" biedt informatie over het decreet met betrekking tot de wettelijke normen voor toegankelijkheid van publieke gebouwen in het Vlaamse Gewest. De site biedt een toegankelijkheidshandboek voor openbare gebouwen, onderverdeeld in 7 thema's, die de informatie over deze normen aanvullen met extra aanbevelingen.

Het Brussels Hoofdstedelijk Gewest legt de wettelijke normen vast voor het Brussels Hoofdstedelijk Gewest.

Meer specifiek gaat hoofdstuk 4 over de toegankelijkheid van gebouwen voor personen met beperkte mobiliteit en hoofdstuk 7 over de rijweg, de toegangen en de toegangswegen.

De Waalse Codex voor Ruimtelijke Ordening, Erfgoed en Energie (CWATUPE) bevat de wettelijke normen voor het Waals Gewest.

Meer specifiek handelen de artikels 414 en 415 van het CWATUPE over de toegankelijkheid van openbare gebouwen. Om het begrijpelijker en leesbaarder te maken, stelt de VZW Plain-Pied technische fiches ter beschikking die deze twee artikelen van de CWATUPE illustreren.

Het Verdrag van de Verenigde Naties inzake de rechten van personen met een handicap legt de nadruk op inclusie, ook op het vlak van mobiliteit. De sleutel is toegankelijk regulier openbaar vervoer: vervoer dat geschikt is voor iedereen, niet alleen voor rolstoelgebruikers. Een toegankelijke infrastructuur voor openbaar vervoer moet ook ten goede komen aan ouderen, ouders met kinderwagens, mensen die tijdelijk minder mobiel zijn, enzovoort.

In België moeten de lokale overheden ervoor zorgen dat het openbaar vervoer op hun grondgebied toegankelijk is. Zonder toegankelijk vervoer kunnen mensen met een handicap niet naar hun werk, de dokter, school, sport, enzovoort, zoals iedereen.

Daarom zijn lokale overheden door verschillende maatregelen en verplichtingen verplicht om:

• Zorgen voor strikte naleving van de toegankelijkheidsnormen bij elke nieuwbouw of renovatie van haltes van het openbaar vervoer in de gemeente (trein, metro, tram, bus), ongeacht de omvang van de werkzaamheden. Om dit te bereiken is het raadzaam om regelmatig en voortdurend samen te werken met organisaties die deskundig zijn op het gebied van toegankelijkheid, tijdens de verschillende fasen van de bouw of renovatie: voorontwerp, toezicht op de bouwplaats, voorlopige oplevering.
• Taxibedrijven in de buurt aanmoedigen om hun voertuigen aan te passen zodat ze rolstoelgebruikers kunnen vervoeren en hulphonden accepteren.
• Overleg regelmatig met bewoners met een handicap om hun behoeften te begrijpen.

Toegang tot openbare gebouwen, maar ook tot privéplekken die al dan niet toegankelijk zijn voor het publiek, kan worden verbeterd door structurele maatregelen. Aangepaste parkeerplaatsen, opritten, brede automatische deuren, specifieke bewegwijzering... zijn slechts enkele van de aanpassingen die kunnen worden gemaakt.

Een van de architecturale barrières die de meeste problemen kunnen veroorzaken voor mensen met beperkte mobiliteit, tijdelijk of permanent, is de gelijkvloerse kruising tussen verschillende ruimtes.

Ons bedrijf blinkt al meer dan 150 jaar uit in dit vakgebied. Stannah en zijn gemotiveerde medewerkers zijn nu aanwezig in een groot aantal landen en hebben al meer dan 750.000 mensen over de hele wereld geholpen hun bewegingsvrijheid terug te krijgen.

In onze cultuur van productontwikkeling, of het nu gaat om trapliften, platformliften, huisliften of badliften, zorgt Stannah ervoor dat mensen met beperkte mobiliteit zich zelfstandig en veilig kunnen verplaatsen, zodat ze in hun favoriete omgeving kunnen blijven wonen en zich vrij kunnen bewegen in openbare ruimten.

Naast hun betrouwbaarheid, veiligheid en kwaliteit hebben deze oplossingen het dubbele voordeel dat ze bewegingsvrijheid bieden voor iedereen en de implementatiekosten beperken in vergelijking met meer substantiële structurele oplossingen. Een mobiliteitsoplossing van Stannah is duidelijk een oplossing met gezond verstand die volledig past in de geest van inclusieve architectuur: zoveel mogelijk mensen bewegingsvrijheid bieden!

Duizenden tevreden klanten, zowel privé als institutioneel, dus als u meer informatie wilt over onze visie en onze producten, neem dan onmiddellijk contact met ons op.

Een van de sleutels op het gebied van persoonlijke mobiliteit is anticipatie. Nadenken over de plaatsen en huizen van morgen is de rol van inclusieve architectuur. Een van de missies van Stannah is om oplossingen te bieden voor elk individueel geval, door bestaande gebouwen op een veilige en hoogwaardige manier aan te passen, en elke individuele klant of publieke entiteit heeft de plicht om vandaag na te denken over hoe ze de plaatsen waar ze morgen wonen, werken of het publiek ontvangen toegankelijker kunnen maken voor mensen wiens mobiliteit beperkt is of is geworden.

• Handboek toegankelijkheid publieke gebouwen
• Conceptnota m.b.t. de bijsturing van de reglementering betreffende Toegankelijkheid
• Vlaams Agentschap voor Personen met een Handicap
• Collectief Toegankelijkheid Wallonië Brussel
• De Brailleliga
• Personen met beperking of begeleider
• Unia-advies voor de toegankelijkheid van de NMBS
• Unia-advies voor de toegankelijkheid van de MIVB